O venient martes 1 d’octubre, a las 18.30 en o Edificio Interfacultatz II d’a Universidat de Zaragoza se presienta o texto Aragonés ta Primaria.
Archivos Mensuales: septiembre 2013
Aragonés ta Primaria
Cursos d’Aragonés 2013/14
L´agüerro ya ye aquí, e con ell plega l”escomencipie de l”anyada, t”o campo, e t”os estudeos.
Como bi ha bellas trazas d”aprender a luenga aragonesa, quereba fer un chicot resumen, d”os puestos an podetz aprender aragonés iste curso 2013/14.
- LIGALLO DE FABLANS. Zaragoza
Puesto: Sede de Fablans Zaragoza. C/Coso 112 prpal izda. Zaragoza.
Horarios: Para el 1er nivel: lunes de 19:00 a 21:00 horas
Para el 2º nivel: miércoles de 19:00 a 21:00 horas
Pre: 60 euros, incluido el libro de texto empleado, «Arredol» .
Info: amostranza.zgz@fablans.org 976 231 299 o 692 637 391 en horario comercial.
- NOGARÁ.Zaragoza
Puesto: Sede d”asociación. Plaza Asso s/n. Zaragoza.
Horarios: Lunes de 19:00 a 22:00
Martes de 19:00 a 22:00
Maitins (horario por confirmar)
Martes y chueves de 20:00 a 22:00 (nomás 2º grau)
Info: asoziazion@nogara-religada.org 976390708, Tabierna A Flama C/Mayor 53, Zaragoza.
- O TRANGO. Zaragoza
Puesto: Casa de Chobentut d’o Zentro Zibico Unibersidat, carrera Andador de los Hudíes 15 (edifizio Bello Horizonte). Zaragoza.
Horarios: Biernes de 19:00 ta 21:30. Prenzipia o día biernes 18 d’otubre.
Pre: 15 euros ta primer grau (si bien, t’o primer grau se cobrará un siñal d’asistenzia mensual de 5 euros que se torna si se i ye en un 80% d’as clases) y 10 euros t’o segundo grau (sin menester de pagar siñal d’asistenzia)
Info: otrango@gmail.com , 651115755
- UNIVERSIDAT. Zaragoza
Puesto: Facultad de Filosofía y Letras, Calle Pedro Cerbuna, Zaragoza.
Horarios: Jueves de 19.00 a 21.00
Pre: 15 euros.
Info: uca@unizar.es 695500618.
- ASOZIAZION 20 D”ABIENTO. Zaragoza
Puesto: Centro Cívico La almozara. Zaragoza.
Horarios: Lunes 19.00 horas
Pre
Info: bentedeabiento@gmail.com 649929187, 620657415.
Soi bien seguro de que bi ha muitos más cursetz por atros lugars d”Aragón. Si los conoixetz, favor de fer-lo-me saber !!!!
A estudear !!!!!!!!!!!!!!!
Os pronombres (Curset d’Aragonés VIII)
Uff….. ne fa asabelo de tiampos que no escribiba….a verdat ye que no he tenido guaire tiampo libre, pero bueno…. aquí i semos !!!!
Hue charraremos d’os pronombres, que son parolas u morfemas que no tien un referent fixo, sino que ye determináu en relación con atras que normalment ya se’n han fablau.
1 Pronombres presonals de subchecto
Istos pronombres nomás fan a función de subchecto en a oración.
Masculino |
Femenino |
yo |
|
tú |
|
ell |
ella |
nusatros |
nusatras |
vusatros |
vusatras |
ells |
ellas |
2 Pronombres presonals de obchecto dreito
Istos pronombres presonals son febles e fan a función de obchecto dreito (complemento acusativo):
|
Masculino |
Femenino |
1ª persona singular |
me |
|
2ª persona singular |
te |
|
3ª persona singular |
lo |
la |
1ª persona plural |
mos |
|
2ª persona plural |
tos |
|
3ª persona plural |
los |
las |
3 Pronombres presonals de obchecto indreito
Istos atros pronombres febles fan a función de obchecto indreito (complemento dativo):
|
singular |
Plural |
1ª persona |
me |
mos |
2ª persona |
te |
tos |
3ª persona |
li / le |
lis /les |
4 Combinación de pronombres febles
Os pronombres de primera e segunda presona de dativo (OI) e tercera presona d’acusativo (OD) se combinan metendo primero lo acusativo e dimpués o dativo.
Lo te dicié. Da-las-mos.
En as combinacions de tercera presona de dativo con tercera presona d’acusativo desaparixe a endicación de chenero e lumero de l’acusativo (OD):
|
OI |
OD |
resultato |
eixemplos |
singular |
li / le |
lo / los / la / las |
li’n, li-ne |
Li’n das. Da-li-ne. |
plural |
lis / les |
lo /los / la / las |
lis ne, lis-ne |
Lis ne das. Da-lis-ne. |
5 Pronombres reflexivos
|
singular |
plural |
1ª persona |
me |
mos |
2ª persona |
te |
tos |
3ª persona |
se |
sen |
6 Pronombres posesivos
Os posesivos pueden funcionar como adchectivos u como pronombres, seguntes vaigan acompanyando á un substantivo u no.
As formas d’os pronombres posesivos en aragonés son:
|
singular |
plural |
1ª persona |
o mío |
o nuestro |
2ª persona |
o tuyo |
o vuestro |
3ª persona |
o suyo |
o suyo |
E as suyas variants de chenero e lumero. Pero habremos de parar cuenta en:
Mái no s’emplega “mi”, “tu”, “su”, fueras de si charramos de pai u mai.
Ta refererir-mos a la casa, se dice “a casa nuestra”, e no pas “a nuestra casa”.
Una traza esferent de meter os posesivos ye la forma “de + pronombre presonal”.
Ixe ye l’auto de yo. Ixe ye o auto mío.
7 Pronombres demostrativos
Os demostrativos pueden funcionar como adchectivos u como pronombres, seguntes vaigan acompanyando a un substantivo u no.
|
primer termino |
segundo termino |
tercer termino |
|||
|
Masculino |
Femenino |
Masculino |
Femenino |
Masculino |
Femenino |
Singular |
isto |
ista |
ixo |
ixa |
aquer |
aquera |
Plural |
istos |
istas |
ixos |
ixas |
aquers |
aqueras |
8 Pronombres indefinitos
Bells indefinitos s’emplegan nomás como pronombres:
Singular |
Plural |
|
Masculino |
belún |
beluns |
Femenino |
beluna |
belunas |
9 Pronombres relativos
Os pronombres relativos fan que un sintagma verbal faiga de sintagma nominal.
Qui bien fa nunca lo pierde.
Tamién puet estar que con os relativos faigamos referencia a bella presona u cosa no concreta, allora gosan emplegar-sen con articlo.
Ya sapes lo que quiero dicir.
Os relativos más emplegaus son: que, qui, qual/quals, qualo/quala/qualos/qualas.
10 Pronombres interrogativos
Se tracta d’os mesmos pronombres que os relativos, soque os interrogativos levan tochet como marca diacritica.